与妻书原文注音版
《 与yǔ妻qī书shū 》
林lín觉jué民mín 〔 清qīng代dài 〕
意yì映yìng卿qīng卿qīng如rú晤wù , 吾wú今jīn以yǐ此cǐ书shū与yǔ汝rǔ永yǒng别bié矣yǐ ! 吾wú作zuò此cǐ书shū时shí , 尚shàng是shì世shì中zhōng一yī人rén ; 汝rǔ看kàn此cǐ书shū时shí , 吾wú已yǐ成chéng为wéi阴yīn间jiān一yī鬼guǐ 。 吾wú作zuò此cǐ书shū , 泪lèi珠zhū和hé笔bǐ墨mò齐qí下xià , 不bù能néng竟jìng书shū而ér欲yù搁gē笔bǐ , 又yòu恐kǒng汝rǔ不bù察chá吾wú衷zhōng , 谓wèi吾wú忍rěn舍shè汝rǔ而ér死sǐ , 谓wèi吾wú不bù知zhī汝rǔ之zhī不bù欲yù吾wú死sǐ也yě , 故gù遂suì忍rěn悲bēi为wèi汝rǔ言yán之zhī 。
吾wú至zhì爱ài汝rǔ , 即jí此cǐ爱ài汝rǔ一yī念niàn , 使shǐ吾wú勇yǒng于yú就jiù死sǐ也yě 。 吾wú自zì遇yù汝rǔ以yǐ来lái , 常cháng愿yuàn天tiān下xià有yǒu情qíng人rén都dōu成chéng眷juàn属shǔ ; 然rán遍biàn地dì腥xīng云yún , 满mǎn街jiē狼láng犬quǎn , 称chèn心xīn快kuài意yì , 几jǐ家jiā能néng彀gòu ? 司sī马mǎ春chūn衫shān , 吾wú不bù能néng学xué太tài上shàng之zhī忘wàng情qíng也yě 。 语yǔ云yún : 仁rén者zhě “ 老lǎo吾wú老lǎo , 以yǐ及jí人rén之zhī老lǎo ; 幼yòu吾wú幼yòu , 以yǐ及jí人rén之zhī幼yòu ”。 吾wú充chōng吾wú爱ài汝rǔ之zhī心xīn , 助zhù天tiān下xià人rén爱ài其qí所suǒ爱ài , 所suǒ以yǐ敢gǎn先xiān汝rǔ而ér死sǐ , 不bù顾gù汝rǔ也yě 。 汝rǔ体tǐ吾wú此cǐ心xīn , 于yú啼tí泣qì之zhī余yú , 亦yì以yǐ天tiān下xià人rén为wéi念niàn , 当dāng亦yì乐lè牺xī牲shēng吾wú身shēn与yǔ 汝rǔ身shēn之zhī福fú利lì , 为wèi天tiān下xià人rén谋móu永yǒng福fú也yě 。 汝rǔ其qí勿wù悲bēi !
汝rǔ忆yì否fǒu ? 四sì五wǔ年nián前qián某mǒu夕xī , 吾wú尝cháng语yǔ曰yuē :“ 与yǔ使shǐ吾wú先xiān死sǐ也yě , 无wú宁níng汝rǔ先xiān我wǒ而ér死sǐ 。” 汝rǔ初chū闻wén言yán而ér怒nù , 后hòu经jīng吾wú婉wǎn解jiě , 虽suī不bù谓wèi吾wú言yán为wéi是shì , 而ér亦yì无wú词cí相xiāng答dá 。 吾wú之zhī意yì盖gài谓wèi以yǐ汝rǔ之zhī弱ruò , 必bì不bù能néng禁jìn失shī吾wú之zhī悲bēi , 吾wú先xiān死sǐ , 留liú苦kǔ与yǔ汝rǔ , 吾wú心xīn不bù忍rěn , 故gù宁níng请qǐng汝rǔ先xiān死sǐ , 吾wú担dān悲bēi也yě 。 嗟jiē夫fú ! 谁shéi知zhī吾wú卒zú先xiān汝rǔ而ér死sǐ乎hū ?
吾wú真zhēn真zhēn不bù能néng忘wàng汝rǔ也yě ! 回huí忆yì后hòu街jiē之zhī屋wū , 入rù门mén穿chuān廊láng , 过guò前qián后hòu厅tīng , 又yòu三sān四sì折zhé , 有yǒu小xiǎo厅tīng , 厅tīng旁páng一yī室shì, 为wèi吾wú与yǔ汝rǔ双shuāng栖qī之zhī所suǒ 。 初chū婚hūn三sān四sì个gè月yuè , 适shì冬dōng之zhī望wàng日rì前qián后hòu , 窗chuāng外wài疏shū梅méi筛shāi月yuè影yǐng , 依yī稀xī掩yǎn映yìng ; 吾wú与yǔ并bìng肩jiān携xié手shǒu , 低dī低dī切qiē切qiè , 何hé事shì不bù语yǔ ? 何hé情qíng不bù诉sù ? 及jí今jīn思sī之zhī , 空kòng余yú泪lèi痕hén 。 又yòu回huí忆yì六liù七qī年nián前qián , 吾wú之zhī逃táo家jiā复fù归guī也yě , 汝rǔ泣qì告gào我wǒ :“ 望wàng今jīn后hòu有yǒu远yuǎn行xíng , 必bì以yǐ告gào妾qiè , 妾qiè愿yuàn随suí君jūn行xíng 。” 吾wú亦yì既jì许xǔ汝rǔ矣yǐ 。 前qián十shí余yú日rì回huí家jiā , 即jí欲yù乘chéng便biàn以yǐ此cǐ行xíng之zhī事shì语yǔ汝rǔ , 及jí与yǔ汝rǔ相xiāng对duì , 又yòu不bù能néng启qǐ口kǒu , 且qiě以yǐ汝rǔ之zhī有yǒu身shēn也yě , 更gèng恐kǒng不bù胜shèng悲bēi , 故gù惟wéi日rì日rì呼hū酒jiǔ买mǎi醉zuì 。 嗟jiē夫fú ! 当dāng时shí余yú心xīn之zhī悲bēi , 盖gài不bù能néng以yǐ寸cùn管guǎn形xíng容róng之zhī 。
吾wú诚chéng愿yuàn与yǔ汝rǔ相xiāng守shǒu以yǐ死sǐ , 第dì以yǐ今jīn日rì事shì势shì观guān之zhī , 天tiān灾zāi可kě以yǐ死sǐ , 盗dào贼zéi可kě以yǐ死sǐ , 瓜guā分fēn之zhī日rì可kě以yǐ死sǐ , 奸jiān官guān污wū吏lì虐nüè民mín可kě以yǐ死sǐ , 吾wú辈bèi处chù今jīn日rì之zhī中zhōng国guó , 国guó中zhōng无wú地dì无wú时shí不bù可kě以yǐ死sǐ 。 到dào那nà时shí使shǐ吾wú眼yǎn睁zhēng睁zhēng看kàn汝rǔ死sǐ , 或huò使shǐ汝rǔ眼yǎn睁zhēng睁zhēng看kàn吾wú死sǐ , 吾wú能néng之zhī乎hū ? 抑yì汝rǔ能néng之zhī乎hū ? 即jí可kě不bù死sǐ , 而ér离lí散sàn不bù相xiāng见jiàn , 徒tú使shǐ两liǎng地dì眼yǎn成chéng穿chuān而ér骨gǔ化huà石shí, 试shì问wèn古gǔ来lái几jǐ曾céng见jiàn破pò镜jìng能néng重chóng圆yuán ? 则zé较jiào死sǐ为wéi苦kǔ也yě , 将jiāng奈nài之zhī何hé ? 今jīn日rì吾wú与yǔ汝rǔ幸xìng双shuāng健jiàn 。 天tiān下xià人rén不bù当dāng死sǐ而ér死sǐ与yǔ不bù愿yuàn离lí而ér离lí者zhě , 不bù可kě数shù计jì , 钟zhōng情qíng如rú我wǒ辈bèi者zhě , 能néng忍rěn之zhī乎hū ? 此cǐ吾wú所suǒ以yǐ敢gǎn率shuài性xìng就jiù死sǐ不bù顾gù汝rǔ也yě 。 吾wú今jīn死sǐ无wú余yú憾hàn , 国guó事shì成chéng不bù成chéng自zì有yǒu同tóng志zhì者zhě在zài 。 依yī新xīn已yǐ五wǔ岁suì , 转zhuǎn眼yǎn成chéng人rén , 汝rǔ其qí善shàn抚fǔ之zhī , 使shǐ之zhī肖xiāo我wǒ 。 汝rǔ腹fù中zhōng之zhī物wù , 吾wú疑yí其qí女nǚ也yě , 女nǚ必bì像xiàng汝rǔ , 吾wú心xīn甚shèn慰wèi 。 或huò又yòu是shì男nán , 则zé亦yì教jiào其qí以yǐ父fù志zhì为wéi志zhì , 则zé吾wú死sǐ后hòu尚shàng有yǒu二èr意yì洞dòng在zài也yě 。 幸xìng甚shèn , 幸xìng甚shèn ! 吾wú家jiā后hòu日rì当dāng甚shèn贫pín , 贫pín无wú所suǒ苦kǔ , 清qīng静jìng过guò日rì而ér已yǐ 。
吾wú今jīn与yǔ汝rǔ无wú言yán矣yǐ 。 吾wú居jū九jiǔ泉quán之zhī下xià遥yáo闻wén汝rǔ哭kū声shēng , 当dāng哭kū相xiāng和hé也yě 。 吾wú平píng日rì不bù信xìn有yǒu鬼guǐ , 今jīn则zé又yòu望wàng其qí真zhēn有yǒu 。 今jīn是shì人rén又yòu言yán心xīn电diàn感gǎn应yìng有yǒu道dào , 吾wú亦yì望wàng其qí言yán是shì实shí , 则zé吾wú之zhī死sǐ , 吾wú灵líng尚shàng依yī依yī旁páng汝rǔ也yě , 汝rǔ不bù必bì以yǐ无wú侣lǚ悲bēi 。
吾wú平píng生shēng未wèi尝cháng以yǐ吾wú所suǒ志zhì语yǔ汝rǔ , 是shì吾wú不bù是shì处chù ; 然rán语yǔ之zhī , 又yòu恐kǒng汝rǔ日rì日rì为wèi吾wú担dān忧yōu 。 吾wú牺xī牲shēng百bǎi死sǐ而ér不bù辞cí , 而ér使shǐ汝rǔ担dān忧yōu , 的de的de非fēi吾wú所suǒ忍rěn 。 吾wú爱ài汝rǔ至zhì , 所suǒ以yǐ为wéi汝rǔ谋móu者zhě惟wéi恐kǒng未wèi尽jìn 。 汝rǔ幸xìng而ér偶ǒu我wǒ , 又yòu何hé不bù幸xìng而ér生shēng今jīn日rì中zhōng国guó ! 吾wú幸xìng而ér得dé汝rǔ , 又yòu何hé不bù幸xìng而ér生shēng今jīn日rì之zhī中zhōng国guó ! 卒zú不bù忍rěn独dú善shàn其qí身shēn 。 嗟jiē夫fú ! 巾jīn短duǎn情qíng长cháng , 所suǒ未wèi尽jìn者zhě , 尚shàng有yǒu万wàn千qiān , 汝rǔ可kě以yǐ模mó拟nǐ得dé之zhī 。 吾wú今jīn不bù能néng见jiàn汝rǔ矣yǐ ! 汝rǔ不bù能néng舍shè吾wú , 其qí时shí时shí于yú梦mèng中zhōng得de我wǒ乎hū ? 一yī恸tòng 。 辛xīn未wèi三sān月yuè廿niàn六liù夜yè四sì鼓gǔ , 意yì洞dòng手shǒu书shū 。
家jiā中zhōng诸zhū母mǔ皆jiē通tōng文wén , 有yǒu不bù解jiě处chù , 望wàng请qǐng其qí指zhǐ教jiào , 当dāng尽jìn吾wú意yì为wéi幸xìng 。
与妻书拼音版读音
《 yǔ qī shū 》
《与妻书》
lín jué mín 〔 qīng dài 〕
林觉民〔清代〕
yì yìng qīng qīng rú wù , wú jīn yǐ cǐ shū yǔ rǔ yǒng bié yǐ ! wú zuò cǐ shū shí , shàng shì shì zhōng yī rén ; rǔ kàn cǐ shū shí , wú yǐ chéng wéi yīn jiān yī guǐ 。 wú zuò cǐ shū , lèi zhū hé bǐ mò qí xià , bù néng jìng shū ér yù gē bǐ , yòu kǒng rǔ bù chá wú zhōng , wèi wú rěn shè rǔ ér sǐ , wèi wú bù zhī rǔ zhī bù yù wú sǐ yě , gù suì rěn bēi wèi rǔ yán zhī 。
意映卿卿如晤,吾今以此书与汝永别矣!吾作此书时,尚是世中一人;汝看此书时,吾已成为阴间一鬼。吾作此书,泪珠和笔墨齐下,不能竟书而欲搁笔,又恐汝不察吾衷,谓吾忍舍汝而死,谓吾不知汝之不欲吾死也,故遂忍悲为汝言之。
wú zhì ài rǔ , jí cǐ ài rǔ yī niàn , shǐ wú yǒng yú jiù sǐ yě 。 wú zì yù rǔ yǐ lái , cháng yuàn tiān xià yǒu qíng rén dōu chéng juàn shǔ ; rán biàn dì xīng yún , mǎn jiē láng quǎn , chèn xīn kuài yì , jǐ jiā néng gòu ? sī mǎ chūn shān , wú bù néng xué tài shàng zhī wàng qíng yě 。 yǔ yún : rén zhě “ lǎo wú lǎo , yǐ jí rén zhī lǎo ; yòu wú yòu , yǐ jí rén zhī yòu ”。 wú chōng wú ài rǔ zhī xīn , zhù tiān xià rén ài qí suǒ ài , suǒ yǐ gǎn xiān rǔ ér sǐ , bù gù rǔ yě 。 rǔ tǐ wú cǐ xīn , yú tí qì zhī yú , yì yǐ tiān xià rén wéi niàn , dāng yì lè xī shēng wú shēn yǔ rǔ shēn zhī fú lì , wèi tiān xià rén móu yǒng fú yě 。 rǔ qí wù bēi !
吾至爱汝,即此爱汝一念,使吾勇于就死也。吾自遇汝以来,常愿天下有情人都成眷属;然遍地腥云,满街狼犬,称心快意,几家能彀?司马春衫,吾不能学太上之忘情也。语云:仁者 “老吾老,以及人之老;幼吾幼,以及人之幼”。吾充吾爱汝之心,助天下人爱其所爱,所以敢先汝而死,不顾汝也。汝体吾此心,于啼泣之余,亦以天下人为念,当亦乐牺牲吾身与 汝身之福利,为天下人谋永福也。汝其勿悲!
rǔ yì fǒu ? sì wǔ nián qián mǒu xī , wú cháng yǔ yuē :“ yǔ shǐ wú xiān sǐ yě , wú níng rǔ xiān wǒ ér sǐ 。” rǔ chū wén yán ér nù , hòu jīng wú wǎn jiě , suī bù wèi wú yán wéi shì , ér yì wú cí xiāng dá 。 wú zhī yì gài wèi yǐ rǔ zhī ruò , bì bù néng jìn shī wú zhī bēi , wú xiān sǐ , liú kǔ yǔ rǔ , wú xīn bù rěn , gù níng qǐng rǔ xiān sǐ , wú dān bēi yě 。 jiē fú ! shéi zhī wú zú xiān rǔ ér sǐ hū ?
汝忆否?四五年前某夕,吾尝语曰:“与使吾先死也,无宁汝先我而死。”汝初闻言而怒,后经吾婉解,虽不谓吾言为是,而亦无词相答。吾之意盖谓以汝之弱,必不能禁失吾之悲,吾先死,留苦与汝,吾心不忍,故宁请汝先死,吾担悲也。嗟夫!谁知吾卒先汝而死乎?
wú zhēn zhēn bù néng wàng rǔ yě ! huí yì hòu jiē zhī wū , rù mén chuān láng , guò qián hòu tīng , yòu sān sì zhé , yǒu xiǎo tīng , tīng páng yī shì , wèi wú yǔ rǔ shuāng qī zhī suǒ 。 chū hūn sān sì gè yuè , shì dōng zhī wàng rì qián hòu , chuāng wài shū méi shāi yuè yǐng , yī xī yǎn yìng ; wú yǔ bìng jiān xié shǒu , dī dī qiē qiè , hé shì bù yǔ ? hé qíng bù sù ? jí jīn sī zhī , kòng yú lèi hén 。 yòu huí yì liù qī nián qián , wú zhī táo jiā fù guī yě , rǔ qì gào wǒ :“ wàng jīn hòu yǒu yuǎn xíng , bì yǐ gào qiè , qiè yuàn suí jūn xíng 。” wú yì jì xǔ rǔ yǐ 。 qián shí yú rì huí jiā , jí yù chéng biàn yǐ cǐ xíng zhī shì yǔ rǔ , jí yǔ rǔ xiāng duì , yòu bù néng qǐ kǒu , qiě yǐ rǔ zhī yǒu shēn yě , gèng kǒng bù shèng bēi , gù wéi rì rì hū jiǔ mǎi zuì 。 jiē fú ! dāng shí yú xīn zhī bēi , gài bù néng yǐ cùn guǎn xíng róng zhī 。
吾真真不能忘汝也!回忆后街之屋,入门穿廊,过前后厅,又三四折,有小厅,厅旁一室,为吾与汝双栖之所。初婚三四个月,适冬之望日前后,窗外疏梅筛月影,依稀掩映;吾与并肩携手,低低切切,何事不语?何情不诉?及今思之,空余泪痕。又回忆六七年前,吾之逃家复归也,汝泣告我:“望今后有远行,必以告妾,妾愿随君行。”吾亦既许汝矣。前十余日回家,即欲乘便以此行之事语汝,及与汝相对,又不能启口,且以汝之有身也,更恐不胜悲,故惟日日呼酒买醉。嗟夫!当时余心之悲,盖不能以寸管形容之。
wú chéng yuàn yǔ rǔ xiāng shǒu yǐ sǐ , dì yǐ jīn rì shì shì guān zhī , tiān zāi kě yǐ sǐ , dào zéi kě yǐ sǐ , guā fēn zhī rì kě yǐ sǐ , jiān guān wū lì nüè mín kě yǐ sǐ , wú bèi chù jīn rì zhī zhōng guó , guó zhōng wú dì wú shí bù kě yǐ sǐ 。 dào nà shí shǐ wú yǎn zhēng zhēng kàn rǔ sǐ , huò shǐ rǔ yǎn zhēng zhēng kàn wú sǐ , wú néng zhī hū ? yì rǔ néng zhī hū ? jí kě bù sǐ , ér lí sàn bù xiāng jiàn , tú shǐ liǎng dì yǎn chéng chuān ér gǔ huà shí , shì wèn gǔ lái jǐ céng jiàn pò jìng néng chóng yuán ? zé jiào sǐ wéi kǔ yě , jiāng nài zhī hé ? jīn rì wú yǔ rǔ xìng shuāng jiàn 。 tiān xià rén bù dāng sǐ ér sǐ yǔ bù yuàn lí ér lí zhě , bù kě shù jì , zhōng qíng rú wǒ bèi zhě , néng rěn zhī hū ? cǐ wú suǒ yǐ gǎn shuài xìng jiù sǐ bù gù rǔ yě 。 wú jīn sǐ wú yú hàn , guó shì chéng bù chéng zì yǒu tóng zhì zhě zài 。 yī xīn yǐ wǔ suì , zhuǎn yǎn chéng rén , rǔ qí shàn fǔ zhī , shǐ zhī xiāo wǒ 。 rǔ fù zhōng zhī wù , wú yí qí nǚ yě , nǚ bì xiàng rǔ , wú xīn shèn wèi 。 huò yòu shì nán , zé yì jiào qí yǐ fù zhì wéi zhì , zé wú sǐ hòu shàng yǒu èr yì dòng zài yě 。 xìng shèn , xìng shèn ! wú jiā hòu rì dāng shèn pín , pín wú suǒ kǔ , qīng jìng guò rì ér yǐ 。
吾诚愿与汝相守以死,第以今日事势观之,天灾可以死,盗贼可以死,瓜分之日可以死,奸官污吏虐民可以死,吾辈处今日之中国,国中无地无时不可以死。到那时使吾眼睁睁看汝死,或使汝眼睁睁看吾死,吾能之乎?抑汝能之乎?即可不死,而离散不相见,徒使两地眼成穿而骨化石,试问古来几曾见破镜能重圆?则较死为苦也,将奈之何?今日吾与汝幸双健。天下人不当死而死与不愿离而离者,不可数计,钟情如我辈者,能忍之乎?此吾所以敢率性就死不顾汝也。吾今死无余憾,国事成不成自有同志者在。依新已五岁,转眼成人,汝其善抚之,使之肖我。汝腹中之物,吾疑其女也,女必像汝,吾心甚慰。或又是男,则亦教其以父志为志,则吾死后尚有二意洞在也。幸甚,幸甚!吾家后日当甚贫,贫无所苦,清静过日而已。
wú jīn yǔ rǔ wú yán yǐ 。 wú jū jiǔ quán zhī xià yáo wén rǔ kū shēng , dāng kū xiāng hé yě 。 wú píng rì bù xìn yǒu guǐ , jīn zé yòu wàng qí zhēn yǒu 。 jīn shì rén yòu yán xīn diàn gǎn yìng yǒu dào , wú yì wàng qí yán shì shí , zé wú zhī sǐ , wú líng shàng yī yī páng rǔ yě , rǔ bù bì yǐ wú lǚ bēi 。
吾今与汝无言矣。吾居九泉之下遥闻汝哭声,当哭相和也。吾平日不信有鬼,今则又望其真有。今是人又言心电感应有道,吾亦望其言是实,则吾之死,吾灵尚依依旁汝也,汝不必以无侣悲。
wú píng shēng wèi cháng yǐ wú suǒ zhì yǔ rǔ , shì wú bù shì chù ; rán yǔ zhī , yòu kǒng rǔ rì rì wèi wú dān yōu 。 wú xī shēng bǎi sǐ ér bù cí , ér shǐ rǔ dān yōu , de de fēi wú suǒ rěn 。 wú ài rǔ zhì , suǒ yǐ wéi rǔ móu zhě wéi kǒng wèi jìn 。 rǔ xìng ér ǒu wǒ , yòu hé bù xìng ér shēng jīn rì zhōng guó ! wú xìng ér dé rǔ , yòu hé bù xìng ér shēng jīn rì zhī zhōng guó ! zú bù rěn dú shàn qí shēn 。 jiē fú ! jīn duǎn qíng cháng , suǒ wèi jìn zhě , shàng yǒu wàn qiān , rǔ kě yǐ mó nǐ dé zhī 。 wú jīn bù néng jiàn rǔ yǐ ! rǔ bù néng shè wú , qí shí shí yú mèng zhōng de wǒ hū ? yī tòng 。 xīn wèi sān yuè niàn liù yè sì gǔ , yì dòng shǒu shū 。
吾平生未尝以吾所志语汝,是吾不是处;然语之,又恐汝日日为吾担忧。吾牺牲百死而不辞,而使汝担忧,的的非吾所忍。吾爱汝至,所以为汝谋者惟恐未尽。汝幸而偶我,又何不幸而生今日中国!吾幸而得汝,又何不幸而生今日之中国!卒不忍独善其身。嗟夫!巾短情长,所未尽者,尚有万千,汝可以模拟得之。吾今不能见汝矣!汝不能舍吾,其时时于梦中得我乎?一恸。辛未三月廿六夜四鼓,意洞手书。
jiā zhōng zhū mǔ jiē tōng wén , yǒu bù jiě chù , wàng qǐng qí zhǐ jiào , dāng jìn wú yì wéi xìng 。
家中诸母皆通文,有不解处,望请其指教,当尽吾意为幸。