论语子路篇第十三注音版
论lún语yǔ子zi路lù篇piān
13·1、 子zǐ路lù问wèn政zhèng 。 子zǐ曰yuē :“ 先xiān之zhī劳láo之zhī 。” 请qǐng益yì 。 曰yuē :“ 无wú倦juàn 。”
13·2、 仲zhòng弓gōng为wéi季jì氏shì宰zǎi , 问wèn政zhèng 。 子zǐ曰yuē :“ 先xiān有yǒu司sī , 赦shè小xiǎo过guò , 举jǔ贤xián才cái 。” 曰yuē :“ 焉yān知zhī贤xián才cái而ér举jǔ之zhī ?” 子zǐ曰yuē :“ 举jǔ尔ěr所suǒ知zhī ; 尔ěr所suǒ不bù知zhī , 人rén其qí舍shè诸zhū ?”
13·3、 子zǐ路lù曰yuē :“ 卫wèi君jūn待dài子zǐ而ér为wéi政zhèng , 子zǐ将jiāng奚xī先xiān ?” 子zǐ曰yuē :“ 必bì也yě正zhèng名míng乎hū ?” 子zǐ路lù曰yuē :“ 有yǒu是shì哉zāi , 子zǐ之zhī迂yū也yě ! 奚xī其qí正zhèng ?” 子zǐ曰yuē :“ 野yě哉zāi , 由yóu也yě ! 君jūn子zǐ于yú其qí所suǒ不bù知zhī , 盖gài阙quē如rú也yě 。 名míng不bù正zhèng , 则zé言yán不bù顺shùn ; 言yán不bù顺shùn , 则zé事shì不bù成chéng ; 事shì不bù成chéng , 则zé礼lǐ乐yuè不bù兴xīng ; 礼lǐ乐yuè不bù兴xīng , 则zé刑xíng罚fá不bù中zhōng ; 刑xíng罚fá不bù中zhōng , 则zé民mín无wú所suǒ措cuò手shǒu足zú 。 故gù君jūn子zǐ名míng之zhī必bì可kě言yán也yě , 言yán之zhī必bì可kě行xíng也yě。 君jūn子zǐ于yú其qí言yán , 无wú所suǒ苟gǒu而ér已yǐ矣yǐ 。”
13·4、 樊fán迟chí请qǐng学xué稼jià 。 子zǐ曰yuē :“ 吾wú不bù如rú老lǎo农nóng 。” 请qǐng学xué为wéi圃pǔ 。 曰yuē :“ 吾wú不bù如rú老lǎo圃pǔ 。” 樊fán迟chí出chū , 子zǐ曰yuē :“ 小xiǎo人rén哉zāi , 樊fán须xū也yě ! 上shàng好hǎo礼lǐ , 则zé民mín莫mò敢gǎn不bù敬jìng ; 上shàng好hǎo义yì , 则zé民mín莫mò敢gǎn不bù服fú ; 上shàng好hǎo信xìn , 则zé民mín莫mò敢gǎn不bù用yòng情qíng 。 夫fū如rú是shì , 则zé四sì方fāng之zhī民mín襁qiǎng负fù其qí子zǐ而ér至zhì矣yǐ , 焉yān用yòng稼jià ?”
13·5、 子zǐ曰yuē :“ 诵sòng诗shī三sān百bǎi , 授shòu之zhī以yǐ政zhèng , 不bù达dá ; 使shǐ于yú四sì方fāng , 不bù能néng专zhuān对duì ; 虽suī多duō , 亦yì奚xī以yǐ为wéi ?”
13·6、 子zǐ曰yuē :“ 其qí身shēn正zhèng , 不bù令lìng而ér行xíng ; 其qí身shēn不bù正zhèng , 虽suī令lìng不bù从cóng 。”
13·7、 子zǐ曰yuē :“ 鲁lǔ卫wèi之zhī政zhèng , 兄xiōng弟dì也yě 。”
13·8、 子zǐ谓wèi卫wèi公gōng子zǐ荆jīng :“ 善shàn居jū室shì 。 始shǐ有yǒu , 曰yuē :‘ 苟gǒu合hé矣yǐ 。’ 少shǎo有yǒu , 曰yuē :‘ 苟gǒu完wán矣yǐ 。’ 富fù有yǒu , 曰yuē :‘ 苟gǒu美měi矣yǐ 。’”
13·9、 子zǐ适shì卫wèi , 冉rǎn有yǒu仆pú 。 子zǐ曰yuē :“ 庶shù矣yǐ哉zāi ! 冉rǎn有yǒu曰yuē :“ 既jì庶shù矣yǐ , 又yòu何hé加jiā焉yān ?” 曰yuē :“ 富fù之zhī 。” 曰yuē :“ 既jì富fù矣yǐ , 又yòu何hé加jiā焉yān ?” 曰yuē :“ 教jiào之zhī 。”
13·10、 子zǐ曰yuē :“ 苟gǒu有yǒu用yòng我wǒ者zhě , 期jī月yuè而ér已yǐ可kě也yě , 三sān年nián有yǒu成chéng 。”
13·11、 子zǐ曰yuē :“‘ 善shàn人rén为wéi邦bāng百bǎi年nián , 亦yì可kě以yǐ胜shèng残cán去qù杀shā矣yǐ 。’ 诚chéng哉zāi是shì言yán也yě !”
13·12、 子zǐ曰yuē :“ 如rú有yǒu王wáng者zhě , 必bì世shì而ér后hòu仁rén 。”
13·13、 子zǐ曰yuē :“ 苟gǒu正zhèng其qí身shēn矣yǐ , 于yú从cóng政zhèng乎hū何hé有yǒu ? 不bù能néng正zhèng其qí身shēn , 如rú正zhèng人rén何hé ?”
13·14、 冉rǎn子zi退tuì朝cháo 。 子zǐ曰yuē :“ 何hé晏yàn也yě ?” 对duì曰yuē :“ 有yǒu政zhèng 。” 子zǐ曰yuē :“ 其qí事shì也yě 。 如rú有yǒu政zhèng , 虽suī不bù吾wú以yǐ , 吾wú其qí与yù闻wén之zhī 。”
13·15、 定dìng公gōng问wèn :“ 一yī言yán而ér可kě以yǐ兴xīng邦bāng , 有yǒu诸zhū ?” 孔kǒng子zǐ对duì曰yuē :“ 言yán不bù可kě以yǐ若ruò是shì其qí几jǐ也yě 。 人rén之zhī言yán曰yuē :‘ 为wèi君jūn难nán , 为wéi臣chén不bù易yì 。’ 如rú知zhī为wéi君jūn之zhī难nán也yě , 不bù几jī乎hū一yī言yán而ér兴xīng邦bāng乎hū ?” 曰yuē :“ 一yī言yán而ér丧sàng邦bāng , 有yǒu诸zhū ?” 孔kǒng子zǐ对duì曰yuē :“ 言yán不bù可kě以yǐ若ruò是shì其qí几jǐ也yě 。 人rén之zhī言yán曰yuē :‘ 予yǔ无wú乐lè乎hū为wéi君jūn , 唯wéi其qí言yán而ér莫mò予yǔ违wéi也yě 。’ 如rú其qí善shàn而ér莫mò之zhī违wéi也yě , 不bù亦yì善shàn乎hū ? 如rú不bù善shàn而ér莫mò之zhī违wéi也yě , 不bù几jī乎hū一yī言yán而ér丧sàng邦bāng乎hū ?”
13·16、 叶yè公gōng问wèn政zhèng 。 子zǐ曰yuē :“ 近jìn者zhě说shuō , 远yuǎn者zhě来lái 。”
13·17、 子zǐ夏xià为wéi莒jǔ父fù宰zǎi 。 问wèn政zhèng 。 子zǐ曰yuē :“ 无wú欲yù速sù , 无wú见jiàn小xiǎo利lì 。 欲yù速sù , 则zé不bù达dá ; 见jiàn小xiǎo利lì , 则zé大dà事shì不bù成chéng 。”
13·18、 叶yè公gōng语yǔ孔kǒng子zǐ曰yuē :“ 吾wú党dǎng有yǒu直zhí躬gōng者zhě , 其qí父fù攘rǎng羊yáng , 而ér子zǐ证zhèng之zhī 。” 孔kǒng子zǐ曰yuē :“ 吾wú党dǎng之zhī直zhí者zhě异yì于yú是shì : 父fù为wéi子zi隐yǐn , 子zǐ为wéi父fù隐yǐn 。—— 直zhí在zài其qí中zhōng矣yǐ 。”
13·19、 樊fán迟chí问wèn仁rén 。 子zǐ曰yuē :“ 居jū处chù恭gōng , 执zhí事shì敬jìng , 与yǔ人rén忠zhōng 。 虽suī之zhī夷yí狄dí , 不bù可kě弃qì也yě 。”
13·20 子zǐ贡gòng问wèn曰yuē :“ 何hé如rú斯sī可kě谓wèi之zhī士shì矣yǐ ?” 子zǐ曰yuē :“ 行xíng己jǐ有yǒu耻chǐ , 使shǐ于yú四sì方fāng , 不bù辱rǔ君jūn命mìng , 可kě谓wèi士shì矣yǐ 。” 曰yuē :“ 敢gǎn问wèn其qí次cì 。” 曰yuē :“ 宗zōng族zú称chēng孝xiào焉yān , 乡xiāng党dǎng称chēng弟dì焉yān 。” 曰yuē :“ 敢gǎn问wèn其qí次cì 。” 曰yuē :“ 言yán必bì信xìn , 行xíng必bì果guǒ , 硜kēng硜kēng然rán小xiǎo人rén哉zāi ! 抑yì亦yì可kě以yǐ为wéi次cì矣yǐ 。” 曰yuē :“ 今jīn之zhī从cóng政zhèng者zhě何hé如rú ?” 子zǐ曰yuē :“ 噫yī ! 斗dǒu筲shāo之zhī人rén , 何hé足zú算suàn也yě ?”
13·21、 子zǐ曰yuē :“ 不bù得de中zhōng行háng而ér与yǔ之zhī , 必bì也yě狂kuáng狷juàn乎hū ? 狂kuáng者zhě进jìn取qǔ , 狷juàn者zhě有yǒu所suǒ不bù为wéi也yě 。”
13·22、 子zǐ曰yuē :“ 南nán人rén有yǒu言yán曰yuē :‘ 人rén而ér无wú恒héng , 不bù可kě以yǐ作zuò巫wū医yī 。’ 善shàn夫fū 。”“ 不bù恒héng其qí德dé , 或huò承chéng之zhī羞xiū 。” 子zǐ曰yuē :“ 不bù占zhàn而ér已yǐ矣yǐ 。”
13·23、 子zǐ曰yuē :“ 君jūn子zǐ和hé而ér不bù同tóng , 小xiǎo人rén同tóng而ér不bù和hé 。”
13·24、 子zǐ贡gòng问wèn曰yuē :“ 乡xiāng人rén皆jiē好hǎo之zhī , 何hé如rú ?” 子zǐ曰yuē :“ 未wèi可kě也yě 。”“ 乡xiāng人rén皆jiē恶è之zhī , 何hé如rú ?” 子zǐ曰yuē :“ 未wèi可kě也yě 。 不bù如rú乡xiāng人rén之zhī善shàn者zhě好hǎo之zhī , 其qí不bù善shàn者zhě恶è之zhī 。”
13·25、 子zǐ曰yuē :“ 君jūn子zǐ易yì事shì而ér难nán说shuō也yě 。 说shuō之zhī不bù以yǐ道dào , 不bù说shuō也yě ; 及jí其qí使shǐ人rén也yě , 器qì之zhī 。 小xiǎo人rén难nán事shì而ér易yì说shuō也yě 。 说shuō之zhī虽suī不bù以yǐ道dào , 说shuō也yě ; 及jí其qí使shǐ人rén也yě , 求qiú备bèi焉yān 。”
13·26、 子zǐ曰yuē :“ 君jūn子zǐ泰tài而ér不bù骄jiāo , 小xiǎo人rén骄jiāo而ér不bù泰tài 。”
13·27、 子zǐ曰yuē :“ 刚gāng 、 毅yì 、 木mù 、 讷nè近jìn仁rén 。”
13·28、 子zǐ路lù问wèn曰yuē :“ 何hé如rú斯sī可kě谓wèi之zhī士shì矣yǐ ?” 子zǐ曰yuē :“ 切qiè切qiè偲sī偲sī , 怡yí怡yí如rú也yě , 可kě谓wèi士shì矣yǐ 。 朋péng友yǒu切qiè切qiè偲sī偲sī , 兄xiōng弟dì怡yí怡yí。”
13·29、 子zǐ曰yuē :“ 善shàn人rén教jiào民mín七qī年nián , 亦yì可kě以yǐ即jí戎róng矣yǐ 。”
13·30 子zǐ曰yuē :“ 以yǐ不bù教jiào民mín战zhàn , 是shì谓wèi弃qì之zhī 。”
lún yǔ zi lù piān
13·1、 zǐ lù wèn zhèng 。 zǐ yuē :“ xiān zhī láo zhī 。” qǐng yì 。 yuē :“ wú juàn 。”
13·2、 zhòng gōng wéi jì shì zǎi , wèn zhèng 。 zǐ yuē :“ xiān yǒu sī , shè xiǎo guò , jǔ xián cái 。” yuē :“ yān zhī xián cái ér jǔ zhī ?” zǐ yuē :“ jǔ ěr suǒ zhī ; ěr suǒ bù zhī , rén qí shè zhū ?”
13·3、 zǐ lù yuē :“ wèi jūn dài zǐ ér wéi zhèng , zǐ jiāng xī xiān ?” zǐ yuē :“ bì yě zhèng míng hū ?” zǐ lù yuē :“ yǒu shì zāi , zǐ zhī yū yě ! xī qí zhèng ?” zǐ yuē :“ yě zāi , yóu yě ! jūn zǐ yú qí suǒ bù zhī , gài quē rú yě 。 míng bù zhèng , zé yán bù shùn ; yán bù shùn , zé shì bù chéng ; shì bù chéng , zé lǐ yuè bù xīng ; lǐ yuè bù xīng , zé xíng fá bù zhōng ; xíng fá bù zhōng , zé mín wú suǒ cuò shǒu zú 。 gù jūn zǐ míng zhī bì kě yán yě , yán zhī bì kě xíng yě 。 jūn zǐ yú qí yán , wú suǒ gǒu ér yǐ yǐ 。”
13·4、 fán chí qǐng xué jià 。 zǐ yuē :“ wú bù rú lǎo nóng 。” qǐng xué wéi pǔ 。 yuē :“ wú bù rú lǎo pǔ 。” fán chí chū , zǐ yuē :“ xiǎo rén zāi , fán xū yě ! shàng hǎo lǐ , zé mín mò gǎn bù jìng ; shàng hǎo yì , zé mín mò gǎn bù fú ; shàng hǎo xìn , zé mín mò gǎn bù yòng qíng 。 fū rú shì , zé sì fāng zhī mín qiǎng fù qí zǐ ér zhì yǐ , yān yòng jià ?”
13·5、 zǐ yuē :“ sòng shī sān bǎi , shòu zhī yǐ zhèng , bù dá ; shǐ yú sì fāng , bù néng zhuān duì ; suī duō , yì xī yǐ wéi ?”
13·6、 zǐ yuē :“ qí shēn zhèng , bù lìng ér xíng ; qí shēn bù zhèng , suī lìng bù cóng 。”
13·7、 zǐ yuē :“ lǔ wèi zhī zhèng , xiōng dì yě 。”
13·8、 zǐ wèi wèi gōng zǐ jīng :“ shàn jū shì 。 shǐ yǒu , yuē :‘ gǒu hé yǐ 。’ shǎo yǒu , yuē :‘ gǒu wán yǐ 。’ fù yǒu , yuē :‘ gǒu měi yǐ 。’”
13·9、 zǐ shì wèi , rǎn yǒu pú 。 zǐ yuē :“ shù yǐ zāi ! rǎn yǒu yuē :“ jì shù yǐ , yòu hé jiā yān ?” yuē :“ fù zhī 。” yuē :“ jì fù yǐ , yòu hé jiā yān ?” yuē :“ jiào zhī 。”
13·10、 zǐ yuē :“ gǒu yǒu yòng wǒ zhě , jī yuè ér yǐ kě yě , sān nián yǒu chéng 。”
13·11、 zǐ yuē :“‘ shàn rén wéi bāng bǎi nián , yì kě yǐ shèng cán qù shā yǐ 。’ chéng zāi shì yán yě !”
13·12、 zǐ yuē :“ rú yǒu wáng zhě , bì shì ér hòu rén 。”
13·13、 zǐ yuē :“ gǒu zhèng qí shēn yǐ , yú cóng zhèng hū hé yǒu ? bù néng zhèng qí shēn , rú zhèng rén hé ?”
13·14、 rǎn zi tuì cháo 。 zǐ yuē :“ hé yàn yě ?” duì yuē :“ yǒu zhèng 。” zǐ yuē :“ qí shì yě 。 rú yǒu zhèng , suī bù wú yǐ , wú qí yù wén zhī 。”
13·15、 dìng gōng wèn :“ yī yán ér kě yǐ xīng bāng , yǒu zhū ?” kǒng zǐ duì yuē :“ yán bù kě yǐ ruò shì qí jǐ yě 。 rén zhī yán yuē :‘ wèi jūn nán , wéi chén bù yì 。’ rú zhī wéi jūn zhī nán yě , bù jī hū yī yán ér xīng bāng hū ?” yuē :“ yī yán ér sàng bāng , yǒu zhū ?” kǒng zǐ duì yuē :“ yán bù kě yǐ ruò shì qí jǐ yě 。 rén zhī yán yuē :‘ yǔ wú lè hū wéi jūn , wéi qí yán ér mò yǔ wéi yě 。’ rú qí shàn ér mò zhī wéi yě , bù yì shàn hū ? rú bù shàn ér mò zhī wéi yě , bù jī hū yī yán ér sàng bāng hū ?”
13·16、 yè gōng wèn zhèng 。 zǐ yuē :“ jìn zhě shuō , yuǎn zhě lái 。”
13·17、 zǐ xià wéi jǔ fù zǎi 。 wèn zhèng 。 zǐ yuē :“ wú yù sù , wú jiàn xiǎo lì 。 yù sù , zé bù dá ; jiàn xiǎo lì , zé dà shì bù chéng 。”
13·18、 yè gōng yǔ kǒng zǐ yuē :“ wú dǎng yǒu zhí gōng zhě , qí fù rǎng yáng , ér zǐ zhèng zhī 。” kǒng zǐ yuē :“ wú dǎng zhī zhí zhě yì yú shì : fù wéi zi yǐn , zǐ wéi fù yǐn 。—— zhí zài qí zhōng yǐ 。”
13·19、 fán chí wèn rén 。 zǐ yuē :“ jū chù gōng , zhí shì jìng , yǔ rén zhōng 。 suī zhī yí dí , bù kě qì yě 。”
13·20 zǐ gòng wèn yuē :“ hé rú sī kě wèi zhī shì yǐ ?” zǐ yuē :“ xíng jǐ yǒu chǐ , shǐ yú sì fāng , bù rǔ jūn mìng , kě wèi shì yǐ 。” yuē :“ gǎn wèn qí cì 。” yuē :“ zōng zú chēng xiào yān , xiāng dǎng chēng dì yān 。” yuē :“ gǎn wèn qí cì 。” yuē :“ yán bì xìn , xíng bì guǒ , kēng kēng rán xiǎo rén zāi ! yì yì kě yǐ wéi cì yǐ 。” yuē :“ jīn zhī cóng zhèng zhě hé rú ?” zǐ yuē :“ yī ! dǒu shāo zhī rén , hé zú suàn yě ?”
13·21、 zǐ yuē :“ bù de zhōng háng ér yǔ zhī , bì yě kuáng juàn hū ? kuáng zhě jìn qǔ , juàn zhě yǒu suǒ bù wéi yě 。”
13·22、 zǐ yuē :“ nán rén yǒu yán yuē :‘ rén ér wú héng , bù kě yǐ zuò wū yī 。’ shàn fū 。”“ bù héng qí dé , huò chéng zhī xiū 。” zǐ yuē :“ bù zhàn ér yǐ yǐ 。”
13·23、 zǐ yuē :“ jūn zǐ hé ér bù tóng , xiǎo rén tóng ér bù hé 。”
13·24、 zǐ gòng wèn yuē :“ xiāng rén jiē hǎo zhī , hé rú ?” zǐ yuē :“ wèi kě yě 。”“ xiāng rén jiē è zhī , hé rú ?” zǐ yuē :“ wèi kě yě 。 bù rú xiāng rén zhī shàn zhě hǎo zhī , qí bù shàn zhě è zhī 。”
13·25、 zǐ yuē :“ jūn zǐ yì shì ér nán shuō yě 。 shuō zhī bù yǐ dào , bù shuō yě ; jí qí shǐ rén yě , qì zhī 。 xiǎo rén nán shì ér yì shuō yě 。 shuō zhī suī bù yǐ dào , shuō yě ; jí qí shǐ rén yě , qiú bèi yān 。”
13·26、 zǐ yuē :“ jūn zǐ tài ér bù jiāo , xiǎo rén jiāo ér bù tài 。”
13·27、 zǐ yuē :“ gāng 、 yì 、 mù 、 nè jìn rén 。”
13·28、 zǐ lù wèn yuē :“ hé rú sī kě wèi zhī shì yǐ ?” zǐ yuē :“ qiè qiè sī sī , yí yí rú yě , kě wèi shì yǐ 。 péng yǒu qiè qiè sī sī , xiōng dì yí yí 。”
13·29、 zǐ yuē :“ shàn rén jiào mín qī nián , yì kě yǐ jí róng yǐ 。”
13·30 zǐ yuē :“ yǐ bù jiào mín zhàn , shì wèi qì zhī 。”